Gusubira muri DR Congo kwa Joseph Kabila byaba bisobanuye iki ku bukungu n’umutekano w’igihugu?

Amakuru Mu mahanga. Politiki

Mu minsi yashize, hari amakuru yacicikanye mu bitangazamakuru byo mu karere avuga ko uwahoze ari Perezida wa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (DRC), Joseph Kabila Kabange, agiye gusubira mu gihugu cye “vuba bidatinze”, ahereye mu burasirazuba bwacyo. Uyu mwanzuro ushobora kugira ingaruka zikomeye haba muri politiki, umutekano ndetse n’ubukungu bw’icyo gihugu kinini mu karere ka Afurika yo hagati.

Joseph Kabila yayoboye DR Congo imyaka irenga 17, kuva mu 2001 ubwo yasimburaga se Laurent-Désiré Kabila wishwe arasiwe ku biro bye i Kinshasa, kugeza mu 2019 ubwo yeguraga agasimburwa na Félix Tshisekedi. Nyuma yo kuva ku butegetsi, Kabila yagiye yibera mu bwiru, bivugwa ko aba cyane ahitwa Lubumbashi no mu bihugu by’amahanga, ariko adakunze kwivanga mu bikorwa bya politiki mu ruhame.

Kugaruka kwe bivugwa ko agiye kugirira mu burasirazuba bw’igihugu – ahazwiho kugaragaramo ibibazo bikomeye by’umutekano – birimo ibimenyetso byinshi bishobora gusobanurwa mu buryo butandukanye n’impuguke zitandukanye mu by’umutekano n’imibanire y’imbere mu gihugu cya DRC.

Former President Kabila says he will return to Congo | Reuters

Bamwe mu basesenguzi bavuga ko Kabila ashobora kuba arimo yitegura kongera kwinjira mu murongo wa politiki, cyane ko ishyaka rye, Front Commun pour le Congo (FCC), ryatangiye kongera kugaragaza ibikorwa n’imbaraga nyuma y’imyaka risa n’iryasubiye inyuma. Hari amakuru avuga ko ashobora gutegura igikorwa cya politiki, cyangwa se kuba agiye kongera kuba ijwi ry’ishyaka rye mu rwego rwo gukosora ibitagenda mu butegetsi buriho.

Kabila agarutse mu burasirazuba bwa Congo, ahantu hakunze kugaragaramo imitwe yitwaje intwaro, harimo M23, FDLR n’indi myinshi, ibi bishobora kugira icyo bivuze mu bijyanye n’imibanire ye n’abaturage bo muri ako karere. Hari abavuga ko ashobora kuba agiye gukoresha ayo mahirwe ngo yerekane ko ari we wakundwaga n’abaturage, bityo ashake kongera kubaka isura ye nk’umuyobozi ushoboye.

Ariko kandi, abandi bibaza niba ibyo bitazongera guteza umwuka mubi hagati ye n’ubutegetsi buriho, cyane ko DRC isanzwe ifite ibibazo by’umutekano muke n’akarengane kagaragara mu bayobozi b’uturere n’inzego za gisirikare.

Kabila azwi nk’umwe mu bantu bafite umutungo munini muri DRC, by’umwihariko mu bucukuzi bw’amabuye y’agaciro. Kugaruka kwe bishobora no kuba bifitanye isano n’inyungu z’ubucuruzi, cyane cyane mu burasirazuba bwa Congo aho zahabu, coltan, na cobalt bikiri byinshi kandi bigicuruzwa mu buryo butanoze.

Abakurikiranira hafi ibya Congo bemeza ko Kabila afite imigabane ikomeye mu bigo binini by’ubucukuzi, bityo kugaruka kwe bishobora no kuba bifite inyungu zijyanye n’amasoko cyangwa ibikorwa byo kongera gucunga umutungo asanzwe afitamo uruhare.

Kabila aracyafite igice cy’abaturage bamushyigikiye, cyane cyane mu bice by’icyaro aho abaturage bamufataga nk’umuyobozi w’ishyaka rikomeye riharanira ubusugire bw’igihugu. Nubwo hari abatamwumva neza kubera uko yayoboye igihugu mu myaka ye ya nyuma, birashoboka ko ashobora gukoresha ubwo bushake bwa rubanda kugira ngo yongere ashimangire ijwi rye mu mateka ya DRC.

Former Congolese president Kabila reportedly plans return to conflict-torn  DRC
Kugaruka kwa Joseph Kabila muri DRC si inkuru isanzwe. Ni igikorwa gifite uburemere bukomeye, haba mu buryo bwa politiki, umutekano ndetse n’ubukungu. Ese azagaruka ari umunyapolitiki ushaka kongera kubaka izina rye, cyangwa ni uburyo bwo kwiyegereza abaturage mu rwego rwo gucunga inyungu ze bwite? Ibyo byose ni ibibazo bigikomeza kwibazwa. Icy’ingenzi ni uko kugaruka kwe byongeye kuzamura icyizere cyo gusubiza amaso inyuma ku ruhare rwe mu mateka ya DRC ndetse n’ahazaza h’icyo gihugu gifite amateka akomeye y’ihangana rya politiki.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *