Kuri uyu wa gatanu, guverinoma yavuze ko Senegal izakora amatora ya perezida vuba bishoboka dore ko ubuyobozi bukuru bw’amatora mu gihugu bwatesheje agaciro icyemezo cyatanzwe na Perezida Macky Sall cyo gusubika amatora.
Sall mu ntangiriro za Gashyantare yashatse gusubika amatora yo ku ya 25 Gashyantare avuga ko amakimbirane adakemutse ku bashobora kwiyamamariza, Inteko ishinga amategeko itora ko iyimurira ku ya 15 Ukuboza.
Icyakora, Inama y’Itegeko Nshinga mu gihugu yemeje ku wa kane ko izo ntambwe zinyuranyije n’itegeko nshinga kandi zitegeka guverinoma gukora amatora vuba bishoboka, bikaba bishoboka ko itanga umwanya uhagije wo kwiyamamaza. Aka kanama kemeje ko ku ya 25 Gashyantare bitazashoboka, ariko bakavuga ko guverinoma igomba gukora vuba.
Ku wa gatanu, umuvugizi wa perezida, Yoro Dia, yatangaje ko Sall afite intego yo kubahiriza byimazeyo icyemezo cy’inama njyanama no gukora amatora vuba bishoboka, nubwo guverinoma itarasobanura itariki nshya.
Senegal yagaragaye nk’imwe muri demokarasi ihamye muri ako karere, ariko amakimbirane y’amatora yatumye igihugu cyinjira mu kibazo cya politiki cyateje imyigaragambyo yica ndetse no guca kuri interineti igendanwa. Nibura abantu batatu bishwe n’inzego zishinzwe umutekano abandi benshi barakomereka.
Sall yashinjwaga gushaka gutinza kuva ku mirimo, ikintu yahakanye mu kiganiro AP yagiranye mu cyumweru gishize.
Igitutu cy’ibanze n’amahanga cyiyongereye kuva ingamba zo gutinza amajwi.
Mu nyandiko yo ku wa gatanu, X, yahoze ari Twitter, Biro y’Amerika ishinzwe ibibazo bya Afurika yashimye icyemezo cy’inama njyanama “cyo gusubiza Senegali mu nzira y’amatora ya perezida ku gihe.”
Umuvugizi mukuru wa Leta zunze ubumwe za Amerika, Antonio Guterres, yavuze ku cyemezo cy’inama y’Itegeko Nshinga n’icyemezo cya perezida ndetse anasaba amashyaka yose yo muri Senegali “kureba niba amatora y’umukuru w’igihugu ateganijwe kandi mu mucyo mu rwego rw’itegeko nshinga rya Senegali”, umuvugizi wa Leta zunze ubumwe za Amerika, Stephane Dujarric.
Ku wa gatanu kandi, Umuryango w’akarere ka Afurika y’iburengerazuba, ECOWAS, mu itangazo ryashyize ahagaragara ku wa gatanu ko Sall agomba kubahiriza ingengabihe y’amatora, anasaba “abayobozi babifitiye ububasha” gushyiraho itariki y’amatora ya perezida hakurikijwe icyemezo cy’inama njyanama.
Ntibyumvikana igihe itariki izashyirwaho, kandi niba hari impinduka zemerewe gukora.
Sall wageze ku butegetsi mu mwaka wa 2012, yiteguye kurangiza manda ye ebyiri ku ya 2 Mata. Nk’uko itegeko nshinga ribiteganya, amatora agomba gukorwa iminsi 30-45 mbere yuko manda ye irangira.
Mu rwego rwo gutuza abaturage, guverinoma yarekuye imfungwa za politiki magana muri iki cyumweru.
Abatavuga rumwe n’ubutegetsi bavuze ko ibintu bishobora gukwirakwira mu kurekura imfungwa zose no gutangira ibiganiro hagati y’abatavuga rumwe n’ubutegetsi na perezida ku bijyanye no gushyiraho umunsi w’amatora hakiri kare, nk’uko byatangajwe na Dr. Manel Fall, umwe mu bagize ishyaka ritavuga rumwe n’ubutegetsi rya PASTEF.
